Que a dimensión hipnagóxica, fogar de Moon Wiring Club, The Advisory Circle ou Belbury Poly, está a ofrecernos as vías retrofuturistas máis enriquecedoras deste século é tan certo como que tamén falamos dunha filosofía netamente británica, en base a un imaxinario que engloba toda a cultura do país, xurdida da época eduardiana ás series de ciencia ficción e fantasía realizadas ata os anos oitenta na BBC2. É a partir de tan marcada estética como xurdiron un cúmulo de obras musicais, vídeoclips, videoxogos oitenteiros e ata xogos de mesa centrados en reimaxinar unha Inglaterra como a que aparece nos cómics de Bryan Talbot, tipo “O Corazón do Imperio” ou “As Aventuras de Lukas Arkwright”. Nos devanditos cómics, somos testemuñas dunha dimensión alternativa sci-fi en plena era eduardiana. Así é como xente como Ian Hodgson, cerebro tras Moon Wiring Club, imaxinouse a súa propia metodoloxía electrónica: coma se os seus sampleados e sinfonías ambient-hip hop xurdisen de inmensos gramófonos do século XIX.
Todos os elementos musicais e visuais están forxados en base a crear unha alucinación hipnagóxica no oínte: escintileos oníricos dunha Inglaterra soñada en base a unha mestura de elementos creados a través da ficción durante a era comentada, cunha fixación especial no mundo dos espectros, pantasmas e demais misterios nados da durmevela e a maxia. A realidade creada nace total e absolutamente da imaxinación e a devoción por indagar nos mundos ocultos do espiritismo e o máis alá.
Entre os ingredientes que conforman a receita hipnagóxica musical, atopámonos coa consumación dunha lei non escrita: evitar o primeiro plano da voz humana, dunha voz “real”. A partir deste precepto básico, o círculo de fontes instrumentais abordadas son ambient, avant-garde, dubstep, hip-hop, sampleados vocais enigmáticos e toda a escola de pionerxs da música electrónica dos anos cincuenta e sesenta, tales que Jean-Jacques Perrey, Wendy Carlos e mesmo I Hear a New World, a obra mestra creada por Joe Meek xunto a The Blue Men en 1959, na que se imaxinou como sería unha música interpretada por alieníxenas no meridiano do século XX.
Neste sentido, quizá non haxa exemplo máis representativo que un LP como Leporine Pleasure Gardens, obra de Moon Wiring Club. Os sons que brotan das cancións deste traballo responden a un ideal: flúen directamente dos seus soños cara ós oíntes. As súas creacións non teñen como primeiro receptor a membrana auditiva, senón a alcoba dos recordos nunca vividos. Os seus pesadelos musicais do século XIX nacen da máis sobrecolledora das nostalxias: a que creou a nosa mente durante os nosos soños máis tanxibles. O futuro só poderá cambiarse reimaxinando todo o pasado, e niso Hodgson é o noso flautista de Hamelin. A súa concepción é tan radical que a mesma imaxe creada para as súas portadas, carteis ou demais parafernalia, parece rescatada dunha distorsión colorista en tres dimensións da Inglaterra eduardiana. Para acabar de dar sentido total á súa excursión cara a dimensións paralelas, as cancións están bautizadas con títulos que son o paradigma das súas propias creacións: “Dress To Decorate Summer Evenings”, “The Victorian Butter Boat”, “Edwardian Romance” ou “The Last Ghost In England”.
Tal como o mesmo Hodgson chegou comentar, para este disco a idea inicial era crear algo case unicamente concibido mediante samples recolleitos de voces humanas. Ambición desmesurada, tal formulación tivo que cambiar sobre a marchaante o esaxerado grao de dificultade de levar a bo porto dita empresa e tamén ante a posibilidade de chegar a un estado de terror para o cal o oído humano aínda non está preparado. A pesar de non decidirse a consumar a empresa inicial, o número de sampleados vocais é suficiente como para crear un estado de terror perceptible, entre a pulsión dub e texturas electrónicas que xorden desde o contraplano do ritmo: coma se abrísenos as portas da cabina telefónica do Doutor Who para poder coarnos ata o mesmo corazón dos pesadelos tecidos para a ocasión.
Se Leporine Pleasure Gardens representa o ideal hipnagóxico, o primeiro LP de Boards of Canada, The Music Has The Right To Children (1998), xa contaba con moitos dos elementos identificativos do que, no seu momento, o teórico musical Simon Reynolds definiu como “pop hipnagóxico”. No primeiro LP do dúo escocés, conformado por Michael Sandison e Marcus Eoin, brotan ecos da Inglaterra dos anos setenta, forxada baixo o falso optimismo pre-neoliberal. Estamos a falar dunha época na que aínda se podían respirar os resquicios xurdidos dos medos ás catástrofes nucleares e ecolóxicas derivadas da xeración que viviu máis intensamente a Segunda Guerra Mundial. Esta paranoia, tan real, estaba a ser canalizada a través de toda clase de películas, series ou programas emitidos na BBC. Como o propio Sandison recoñece: «Mirando cara atrás na televisión e as películas desa década, moito do que ves era bastante escuro».
Do filtrado televisivo daquela, o dúo foi absorbendo os experimentos sónicos procedentes de series como “Zafiro e Aceiro” (1979-1982) e todo o que xurdía dos traballos realizados polo laboratorio musical de BBC Radiophonic Workshop para series como “Doutor Who” (1963-1989).
Estas referencias televisivas conforman un dos piares básicos da estética e influencia musical nas camadas hipnagóxicas. Proxectos sen rostro como The Focus Group son os que formalizaron a deríva hipnagóxica, tamén estendida a proxectos máis “visibles” e pop como os fundamentais Broadcast, seguramente, a porta de entrada máis recomendable para todo ser que queira deixarse absorber por este mundo de irrealidade nostálxica, o cal nos leva á pregunta esencial e o gran atractivo da cultura xerada ao redor dos principios hipnagóxicos: Pódese sentir nostalxia dunha época que nin sequera tivo lugar?
Do mesmo xeito que xs synthwavers de menos de trinta anos de idade fantasean con nacer nos anos oitenta, consumindo compulsivamente a cultura daquela década, os afiliadxs ao pop hipnagóxico sentimos a necesidade de recrear nos nosos soños a opción de vivir nunha dimensión onde o tempo se conxelou nunha era distante e imaxinada.
Falamos dunha minoría tan pronunciada que xs seguidorxs do pop hipnagógico sentimos máis próximos a formar parte dun club selecto de escapistas da cotidianeidade. O vínculo nado desta exclusividade é un dos poucos redutos orixinais e, realmente, evasivos nados da cultura pop do século XXI. Neste sentido, a loxia central de toda esta relixión é o selo discográfico Ghost Box, cuxa tradución ao galego, “caixa pantasma”, non podería ser máis representativa dos valores identificativos de artistas sen rostro, como é o caso de Belbury Poly, The Advisory Circle ou The Focus Group; este último, máscara tras a que se esconde Julian House, tamén creador e ideólogo de todo o que significa Ghost Box e o referente ás constantes vitais do pop hipnagóxico. Pero este xa é outro tema que ben merece ser abordado noutro capítulo.
Obseso crónico da espeleoloxía musical, autor dunha trintena de ensaios musicais e miles de artigos, en TiuMag, El Salto ou Rockdelux, entre outras publicacións.
Obseso crónico da espeleoloxía musical, autor dunha trintena de ensaios musicais e miles de artigos, en TiuMag, El Salto ou Rockdelux, entre outras publicacións.