Apeirón – Todo Sigue Intacto

Sumos ideólogos das propiedades emocionais do minimalismo pop, o paso dos anos non deixou de amplificar o eco da metodoloxía imprantada por grupos como Young Marble Giants, quenes, dende o fronte máis pop das camadas post-punk británicas orixinais, e a través doutros pioneiros do recollemento interior, zurciron a partir da súa tea de araña unha influenza exponencial na que asoman os belgas Antena nos anos oitenta, os donostiarras Le Mans nos noventa ou High Places nos comezos deste milenio. Formacións como estas corroboraron a virtude de expresar sensacións a través da ausencia de toda pista instrumental que disfrace o esqueleto das cancións. A teoría ao cubo do “menos é máis. Pero sobre todo a capacidade dramática do ton neutro vocal, sen espaventos nin xiros que indiquen efluvios melódicos que disfracen a pulsión interna dos sentimentos amosados en capítulos arrincados dos seus diarios oníricos.

Desta perspectiva hipnagóxica do pop, o arranque do século XXI tivo na indietrónica unha das súas manifestacións máis influentes. Grupos como Mum, The Books e Lali Puna marcaron as pautas dunha formulación electrónica a baixa fidelidade, mesturada con pop intimista. Clics & cuts enredados con acústicas gaseosas que deron pe á capacidade atmosférica desta corrente. A mesma que tivo gran impacto en países escandinavos e de latexo nortean, incluso en pobos ourensáns como Quins, onde tres adolescentes de dezaoito anos deron cunha fórmula electroacústica de contrasinal misteriosa e segreda, sen resposta nos anos seguintes, e ate a actualidade.

Para superar as deficiencias de non contar cas ferramentas sinte mínimas, Álvaro Lorenzo, o seu curmán Emilio José e Belén Rodríguez fixeron o seu aval dun surtido abraiante de caixas de cartón, pianos somnolentos, botes de Nesquik e a imaxinación nada da precariedade.

Baixo a ética máis profunda da ética Do It Yourself, Apeirón cobrou vida e tamén Todo sigue intacto, o seu único elepé e un dos segredos mellor gardados do underground galego e peninsular. Non hai forma de cuestionar esta afirmación cando, dende a primeira aproximación a este disco, soa “Alfa”. O ambiente aneboado que percorre os ritmos vaporosos e as brumas vocais íntimas exemplifican o que Apeirón e 6PM amosan nas súas cancións: que o orballo sinte da indietrónica xa tiña unha idiosincrasia máis preta aos sons provintes de zoas afastadas do movemento masivo nas grandes urbes. Música que, como os discos ambient de Brian Eno e Leyland Kirby, teñen unha propensión natural por nadar entre frecuencias climáticas. Así ocorre tamén en “Las palabras sin tejado”, na que ondas radiofónicas soviets pérdense nunha enchenta de bossanova hip hop melancólica, hipnótica como unha gravación pastoral de Hood.

A referencia a este grupo británico quizá sexa a máis representativa á hora de tender algún tipo de paralelismo que poida dar a entender a natureza única destas cancións, amidonadas dende o contra plano da vangarda pop, que da lugar ao spoken word semi rapeado de “Sin desayunar hoy…”, tecida por magoas conxeladas na penumbra da dor.

Apeirón non poden, nin queren, evadir a súa orixe nas cancións. En certa maneira, o que reflicten melodías chuviosas como as que inundan “Citizen” (onde tamén se pode recoñecer a melancolía mariñeira de Así duele un verano (Acuarela, 1998) de Migala) é unha sorte de anomalía androide do folclore galego.

Dende La Voz de Galicia, Xesús Álvarez dicía o 15 de xuño de 2002 desta anomalía que se trataba de “algo Vangardista e surrealista. Só os máis egocéntricos e reputados artistas se han confinado a elaborar discos con propostas que buscan captar a atención do oído dunha forma vangardista e incluso surrealista. Cando un escoita detidamente e por primeira vez o disco, soe preguntarse que buscan, sobre todo porque, a priori, trátase máis de conceptos que de cancións. É un mundo aparte, un proxecto alternativo, unha óptica distinta e unha forma poética de entender o son mesturados coas palabras”.

O motor das melodías provén dun espectro retrofuturista, paralelo aos misterios agochados nos discos do selo hauntology (modalidade electrónica experimental que imaxina como sería a música de “maquinas” na época eduardiana) Ghost Box, o cal se traduce nunha mentalidade artesanal. A xoguetería de ritmos caseiros dispostos percorren a fisionomía abstracta de cancións que, como na misteriosa atmosfera de “Deneb”, maniféstanse a través de sombras e xanelas empapadas de choiva fina, tal que en “Sa lisiere”, oda a Erik Satie susurrada dende voces afogadas nun mencer de outono.

Por desgraza, Todo sigue intacto non creou escola. A pesar do apoio dun selo catalán de influenza a nivel underground como Foehn Records (fogar de Balago e Emilio José, entre outros espeleólogos das vangardas pop), a súa estela perdeuse ao mesmo tempo que o disco veía a luz. Sempre nos quedará a pregunta de que houbera pasado se Apeirón fora un grupo de Barcelona, Madrid e, incluso, Xixón. Sen embargo, a súa natureza era tan marcadamente intimista e tímida que non había forma de poder patentalo doutra forma, allea a súa propia xenética.

Non en balde, dende La Fonoteca, L.M. Pérez comentaba isto:

Pese a esa impresión de “disco pioneiro”, Todo Sigue Intacto non tivo continuación máis aló da dos seus creadores en solitario ou con outros proxectos. Si, a mimetización á que tan aficionados son os músicos españois (indies ou non) non funcionou no caso de Apeirón e o seu debut, un disco un tanto esquecido por medios e músicos pese a o monumental e sinxelo que é ao mesmo tempo, tampouco é de estrañar. Ao fin e ao cabo, Todo sigue intacto é un salto ao vacío e ninguén no seu san xuízo saltaría despois. Por desgracia, claro.